Fysiek domein

We versterken de economische positie van Zwolle als koop- en recreatiecentrum van de regio

Doel 5.2.1 Winkels, uitgaansvoorzieningen, evenementen - Begroting 2023

Het jaar 2023 stond in het teken van het Hanzejaar. Negen maanden lang zijn door negen steden samen veel activiteiten georganiseerd (meer dan 100)  om het 800 jaar oude Hanze gedachten goed weer te laten herleven. Naast het Hanzejaar zijn er ook tal van andere mooie evenementen georganiseerd. Desondanks waren er toch zorgen. Afgelopen jaar hebben we ook gezien dat de fors gestegen kosten voor (het organiseren van) evenementen een punt van zorg zijn. Het gaat dan om kosten voor personeel, energie, inkoop van drank en podia en dergelijke. Belangrijke ontwikkeling in 2023 ten aanzien van de versterking van het centrumgebied is dat de uitvoeringsagenda Stadshart is vastgesteld en middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering. In de toelichting op de realisatie van de activiteiten en kredieten worden uitgebreid ingegaan op bovengenoemde zaken.

Tot slot:  in 2023 is weer het vier jarig regionaal koopstromenonderzoek (onder alle gemeenten in provincies Drenthe, Overijssel, Gelderland en deel Flevoland) gehouden. Zwolle komt hier, net als vier jaar geleden,  weer sterk tevoorschijn. De binding van de Zwollenaren aan de Zwolse winkels is groot, maar ook wat betreft de toevloeiing (mensen van buiten Zwolle die in Zwolle komen winkelen) scoort Zwolle goed. Daarnaast is de leegstand van winkelpanden beperkt en ligt vrijwel op frictieniveau. Uit het onderzoek blijkt ook dat de binnenstad (net als die in Enschede en Deventer) de sterke positie zowel in voorzieningenaanbod, verzorgingsgebied als in waarderingen heeft behouden. En in de top 30 van Oost-Nederland wat betreft winkelgebieden en winkelomzet staan drie Zwolse winkelgebieden:  de binnenstad van Zwolle, winkelcentrum Zwolle-Zuid en winkelcentrum AA-landen.

Uitvoeren horecabeleid
Ook in 2023 is weer uitvoering gegeven aan de horecavisie. Het was nog rustig met de toevoeging van nieuwe horeca. Dit zijn nog steeds de naweeën van de coronacrisis. Naast de uitvoering van de lopende visie, is een start gemaakt met een doorkijk naar de toekomstige ontwikkeling van de sector in relatie tot alle gebiedsontwikkelingen, waarin horeca een rol moet gaan spelen ten behoeve van de levendigheid.

Uitvoeren leisurebeleid
2023 heeft in het teken gestaan van de zoektocht naar vestigingslocaties voor grootschaligere leisurefuncties, zoals padel en karting. Beleidsmatig is er op korte termijn geen oplossing, gezien de schaarse ruimte in de stad. Daarom is een insteek gekozen van samenwerking met vastgoedeigenaren. Dit heeft in 2023 nog niet tot resultaat geleid. Er is wel aanleiding om deze aanpak op korte termijn voort te zetten.

Uitvoeren reclamebeleid
In 2023 zijn zeven nieuwe digitale schermen geplaatst.
De abri's zijn in 2023 niet vervangen. De vertraging wordt veroorzaakt doordat de elektra aansluiting wordt geïntegreerd in het ontwerp.

De lasten en baten hebben een voordelig resultaat van, respectievelijk, € 193.420 en € 118.045. Doordat er € 232.504 minder is toegevoegd en € 28.187 minder is onttrokken aan de reserves, wordt er uiteindelijk een voordelig saldo gerealiseerd van € 89.414.

Het verschil ten opzichte van de begroting wordt hieronder toegelicht.

Binnenstad

• In het Najaarsmoment 2022 is er meerjarig incidenteel € 200.000 per jaar vrijgemaakt voor placemaking voor het Stadshart. Dit onderdeel van de het het ontwikkeprogramma 'Ons Stadshart van Morgen'. In het eerste jaar is niet alles besteed, het restant is gereserveerd. Daardoor onstaat er een voordeel van € 186.227 aan baten en  en vervolgens een nadeel van wederom € 186.227 op de toevoegingen aan reserve.

Reclame

• De opbrengsten vanuit de reclame in de buitenruimte vallen hoger uit dan begroot. In 2023 zijn er nieuwe contracten gesloten, welke meer opleveren dan voorheen. Dit resulteert in een voordeel van € 97.207 extra baten.

Hanzejaar 2023

• Het Hanzejaar 2023 loopt voor een deel door in 2024. De Panorama Hanze in en op de Grote Kerk loopt namelijk nog tot en met juni 2024 door. Daardoor zijn ook nog niet alle ticketinkomsten die begroot zijn binnengekomen. De kosten zijn echter al wel gemaakt. Het krediet Hanzejaar 2023 had daardoor een tijdelijk tekort, welke is opgelost door een klein deel van de lasten te verrekenen met de baten en lasten. Dit zorgt voor een incidenteel nadeel van € 77.834 aan lasten.

Zomerkermis

• In de eerste bestuursrapportage van 2023 (Berap 2023-1) was al aangekondigd dat er een tekort de Zomerkermis zou ontstaan. Daarop is incidenteel € 45.000 budget toegevoegd om de lasten te dragen die niet gedekt konden worden uit de inkomsten uit de kermisexploitanten. Daardoor is er slechts een tekort van € 660 aan lasten, naast een tekort van € 16.710 aan baten. Per saldo kende de Zomerkermis dus een tekort van € 17.370.

Evenementen

• In Berap 2023-1 is er € 60.000 incidenteel budget beschikbaar gesteld voor investeringen in het gebruik van duurzame bekers bij evenementen in de gemeente. Dit was voor € 25.000 gedekt vanuit de reserve. Hiervan is nog een klein aandeel niet besteed, waardoor de onttrekking uit de reserve ook lager was. Dit zorgt voor een voordeel van € 8.186 aan lasten en vervolgens een nadeel van eveneens € 8.186 aan onttrekkingen aan de reserve.
• In 2023 was het subsidiebudget voor evenementen aangevuld met € 70.000 aan incidentele middelen. Op het totale budget zat uiteindelijk een onderbesteding van van € 6.277. Dit komt doordat de subsidieregeling voor professionele kunstevenementen niet volledig benut was. Dit is gereserveerd om in 2024 wederom voor dit bestedingsdoel in te zetten. Dit resulteert in een voordeel van € 6.277 aan lasten en eveneens een nadeel van € 6.277 op de toevoegingen aan de reserve.

Stedelijk alliantie

• In de Uitvoeringsagenda van Cultuur was een incidenteel budget van € 20.000 in 2022 en € 15.000 in 2023 beschikbaar gesteld voor een stedelijke alliantie. Deze lasten zijn op doel 5.2.1 verantwoord. Deze stedelijke alliantie is door omstandigheden nog niet gerealiseerd. Het bedrag uit 2022 zat al in de reserve. Het bedrag in 2023 is daar aan toegevoegd. Dit leidt tot een voordeel van € 15.000 aan lasten, vervolgens een nadeel van wederom € 15.000 op de toevoegingen aan de reserve en eveneens een nadeel van € 20.000 aan onttrekkingen aan de reserve.

Uitvoeren toeristisch perspectief
Er zijn in 2023 veel projecten gerealiseerd, waarbij het project vanuit toerisme is aangejaagd en waarbij veel cofinanciering uit andere beleidsvelden en uit de stad is en wordt gerealiseerd. Onderstaand een overzicht van de projecten.

Marketingcommunicatie

• Campagne Themajaar Hanze
• Congresregio
• Visitzwolle.com vormgeven naar Hartstad
• Culturele agenda
• Ik ben een Zwollenaar
• Creatieve fotografie passend bij positionering
• Website gebouwd voor hanzejaar
• Constante output op social media

Prioriteit 1 Lusten en Lasten in balans

• Boeien – tegen overlast op gracht
• Stelsel met schaarse vergunningen zorgt voor

duurzame aandrijving verhuurbootjes

• Bij initiatieven is draagvlak in de omgeving

voorwaardelijk

• Idee voor creatief project zwerfafval in parken

Prioriteit 2 Zwolle, overal aantrekkelijk

• LAB Aanbodontwikkeling
• Trotse Muren – Vishaylocatie en Holtenbroek
• Wandeling met digitale guide
• Ruimte voor creativitet/placemaking Stadshart

en Spoorzone

• Aanjagen creatief aanbod bij nieuwe logies
• Lancering www.zwolle.nl/leukleukleuk

REGIO

• Kunst van de korte keten
• 167 kilometer Vechtbeleving
• Themajaar Hanze

Prioriteit 3 Toegankelijk en bereikbaar

• Gesprekken met Provincie over “meer bezoekers met OV naar de stad trekken” en “langer vasthouden in de Regio met arrangementen”.

Prioriteit 4 Verduurzaming moet

• Blue Bayou – geheel circulair stadstrand
• Boeien – gemaakt van circulair materiaal en er

loopt onderzoek door Windesheim hoe het materiaal zich houdt.

• Idee voor project zwerfafval parken

Prioriteit 5 Een gastvrije sector

• E-learings met kennis over hanze en Duitse markt en workshop Duitse markt
• Verbinding Zwolle Marketing, Tourist Info (TIP) en gemeente
• Fysieke info/folder over Zwolle bij TIP’s
• Verbetering vindbaarheid op zoektermen visitzwolle.com
• Verbetering attentiewaarde TIP’s (obv Hartstad)
• Vindbaarheid TIP’s op GoogleMaps

Hanzejaar
In 2023 heeft het Hanzejaar plaatsgevonden in Zwolle. Het evenementenjaar liep van 4 april t/m 31 december 2023. Het jaar kent twee componenten. Zwolle onder de aandacht brengen bij bezoekers. En het versterken van de sociale cohesie en betrokkenheid van inwoners (trots) door het bezoeken van grote evenementen en organisaties en/of deelname aan lokale activiteiten in de wijk. Hier is invulling aangeven met het thema De Hanze Connectie; met Hart en Ziel. Het thema kwam terug in een diverse programmering van het Hanzejaar op drie hotspots; de Binnenstad, Harculo en de Spoorzone (Hanze Art Station). De programmering is georganiseerd samen met culturele instellingen, scholen, sportverenigingen, bewoners en ondernemers.

Hanze highlights:

• Panorama Hanze
• Hanze Experience virtuele reis door de tijd en bezoek aan het dak van Academiehuis De Grote Kerk
• Placemaking Spoorzone door festivalterrein Hanze Art Station
• Fundatie – expositie Hanze Connecties
• Placemaking Harculo door exposities Energy Koelwaterhal, IJssel biënnale met internationale samenwerking met kunstenaars uit Münster, het Getij en de Stad Verbeeldt
• Hanzeonderzoek, Hanzecongres en intentie Leerstoel Hanze UvA samen met Radboud Universiteit
• Hanze8Daagse
• 24 uur Hanze
• Verkleuring Kleur de Hanze met de regenbooggemeenschap COC.

Een deel van het programma Hanzejaar 2023 loopt nog door in 2024,  namelijk Panorama Hanze. De resultaten en effectmetingen worden in 2024 opgeleverd.

Uitvoeren evenementenbeleid
Naast de evenementen van het Hanzejaar was er in 2023  een diversiteit aan evenementen in de stad, zowel in de binnenstad als daarbuiten. Denk bijvoorbeeld aan de grote festivals zoals het Bevrijdingsfestival, het Straatfestival, de Halve marathon, het Stadsfestival en de dance events bij de Wijthmenerplas. Maar er waren ook tal van kleinere evenementen die een grote bijdrage leveren aan de vitaliteit en levendigheid van onze stad: de Night Skate, de Asrendorp en Muziek aan het Plein zijn enige voorbeelden.

Er zijn stappen gezet om het gebruik van eenmalig plastic terug te dringen. In samenwerking met organisatoren, Horeca Zwolle en het Zwolle Fonds en met financiële ondersteuning van de gemeente, is het gebruik van herbruikbare bekers gemeengoed geworden. Bij hele grote evenementen zoals het Bevrijdingsfestival wordt vanuit logistieke overwegingen gebruik gemaakt van recyclebare bekers die worden ingezameld op het festivalterrein. Al met al een positieve ontwikkeling voor de stad en voor het vergroten van duurzaamheid in de sector.
De relatie met Toegankelijk Zwolle is versterkt om in gezamenlijkheid de toegankelijkheid voor iedereen bij evenementen zoveel mogelijk te regelen. Deze nauwe samenwerking wordt in 2024 voortgezet.
Afgelopen jaar hebben we ook gezien dat de fors gestegen kosten voor (het organiseren van) evenementen een punt van zorg zijn. Het gaat dan om kosten voor personeel, energie, inkoop van drank en podia en dergelijke. Het evenementenbudget is niet toereikend om de gesubsidieerde evenementen hierin te volledig te compenseren.

De zomerkermis in park de Wezenlanden werd matig bezocht. In 2023 zijn gesprekken gestart met de kermisexploitanten om te zoeken naar mogelijkheden om de aantrekkelijkheid van de kermis en het kermisterrein  te versterken.

Ons Stadshart van Morgen
In februari 2023 is de uitvoeringagenda ‘Ons Stadshart van Morgen’ door de Raad vastgesteld. De uitvoeringsagenda is een uitwerking van het ontwikkelprogramma en geeft een overzicht en prioritering aan nieuwe projecten en onderzoeken voor de komende vijf jaar. De beschikbaar gestelde kredieten zijn samen met de cofinanciering gelabeld aan de diverse projecten die omschreven staan in de uitvoeringsagenda.   
De professionaliseringsslag op programmavoering is voortgezet en nog steeds gaande (capaciteit en programmabeheersing).

Stand van zaken projecten waaraan gewerkt is/die opgestart zijn in 2023:

• Een aantal projecten hebben vertraging opgelopen door de afhankelijkheid van mobiliteitsbeleid dat nog gemaakt moest worden, zoals verbeteren van de fietsbereikbaarheid (ontwerp Koestraat en Kamperstraat) en een gebiedsvisie voor het zuidwestelijk kwadrant. In december 2023 heeft de gemeenteraad de parkeerstrategie vastgesteld waardoor deze projecten weer gedeeltelijk hervat kunnen worden. Daarnaast werken we aan een Bereikbaarheidsagenda Binnenstad om de ambities op het gebied van mobiliteit in de binnenstad integraal te benaderen.
• LED Zwolle Shine: er is gewerkt aan een lichtplan. Het stationsgebouw en Bennis in de Basis is aangelicht.
• Er is een projectorganisatie ingericht voor zero-emissie stadslogistiek.
• Er is gewerkt aan het ontwerp voor de herinrichting van het Grote Kerkplein.
• Gebiedsontwikkeling Broerenkwartier:
  • Er is gewerkt aan een visie op de openbare ruimte voor het Broerenkwartier (raadsbesluit 17 juli 2023). De uitvoering loopt vertraging op omdat eerst goede afspraken met de ondernemers en bewoners gemaakt moeten worden omdat zij hun zorgen geuit hebben. Hiervoor is een mediatontraject opgestart.
  • Met de ontwikkelaars van het C&A pand is in juni 2023 een anterieure overeenkomst gesloten. De RO-procedure is gestart, maar de uitvoering is vertraagd omdat de ontwikkelaars de businesscase niet rondkrijgen vanwege hoge bouwkosten en de aanvraag omgevingsvergunning meer verwerkingstijd vraagt.
  • Er is Wvg gevestigd op het voormalig Hudson’s Bay pand. I.vm. een onderzoek naar de cultuurbegroting is besloten om het pand, zonder Fraterhuis, verder te ontwikkelen.
• Er is een startnotitie gemaakt om te komen tot een visie voor de Singel van Zwolle.
• Het ontwerp Kop Assendorperstraat fase 1 is in 2023 afgerond. Voor fase 2 is een Voorlopig Ontwerp gemaakt.
• Gebiedsontwikkeling Noorderkwartier:
  • Samen met de eigenarencoalitie is de gebiedsvisie opgesteld. Deze is in juli 2023 door college en raad vastgesteld.
  • Planning en aanpak voor het Ruimtelijk Ontwikkelingsplan en de Samenwerkingsovereenkomst zijn gemaakt.
• Gebiedsontwikkeling Roelenkwartier:
  • Startnotitie is opgesteld en vastgesteld door college en raad (juli 2023).
  • De eigenarencoalitie is gestart met het maken van de gebiedsvisie.
• Weezenlanden Noord:
  • Woningbouwontwikkeling Weezenlanden-Noord: dit gebied wordt gefaseerd gebouwd en gesloopt. Delen zijn in voorbereiding en de eerste woningen zijn gebouwd en ook al opgeleverd. Er is gewerkt aan het ontwerp voor de openbare ruimte.
  • Er is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar de realisatie van een mobiliteitshub in de reeds lopende woningbouwontwikkeling Weezenlanden Noord. De raad heeft 17 juli 2023 ingestemd met de voorkeursparkeeroplossing uit het haalbaarheidsonderzoek en hiervoor een aanvullend krediet van € 27,4 miljoen beschikbaar gesteld voor realisatie.
• Willemsknoop:
  • Ontwikkeling Willemsvaart: We doen een verkenning naar mobiliteit, groenstructuur en water.
  • Locatie Bolster (voormalig Shell-kwikfit locatie): we faciliteren ontwikkelaar met de ontwikkeling van deze locatie tot een woningbouw van 140 woningen. Op basis van een startnotitie is gewerkt aan de eerste aanzet voor een Ruimtelijk Ontwikkelingsplan.

Stadshart uitvoering

Versterking Wijkcentra

Toerisme en promotie

Verlichtingsplan Assendorperstraat

Voorber.eventl.Voorsterpoort

Pilot onderst retail-horeca

Investeringen Hanze 2023

Gemeentelijke grondexploitaties Economie:

* Voorsterpoort Oost

Het totaal aan kredieten dat wordt verantwoord op doel 5.2.1 bedraagt € 123.530.522. Hiervan was tot en met 2022 reeds € 25.606.113 besteed. De bestedingen bedroegen in 2023 in totaal € 5.313.903. Dat resulteert in een restantkrediet van € 92.559.722.

Dit is te verklaren door het volgende:

• De uitvoering van het Stadshart is nog volledig aan de gang. Daarom is nog niet het volledige krediet dat hiervoor beschikbaar is gesteld gebruikt. Het restant van € 86.283.846 zal in 2024 en verder worden besteed.
• Het krediet van € 285.000 ten behoeve van de versterking van de wijkcentra is nog niet geheel opgebruikt. Er is hier nog € 93.233 over.
• Het krediet voor Toerisme en promotie bestond uit een meerjarig incidenteel budget die ten behoeve van de uitvoering van het Toeristisch Perspectief. In 2023 liep dit af. In het Najaarsmoment 2023 is dit omgezet naar een structureel bedrag per jaar. In 2023 is er nog een bedrag van € 155.207. Deze wordt in 2024 verder ingezet voor de zaken die in 2023 zijn uitgelopen.
• Het voorbereidingskrediet van de evenementenlocatie voor Voorsterpoort is nog niet aangewend. Dit resulteert in een restantkrediet van het hele bedrag van € 93.500.
• Ook voor de Pilot ondersteuning retail-horeca is nog een bedrag over ter besteding in 2024 en verder. Het gaat hierbij om een restant van € 51.405.
• Daarnaast is het budget voor het Hanzejaar 2023 ook nog niet volledig benut. Nog niet alle ticketinkomsten zijn binnen, omdat dit nog doorloopt in 2024. Zoals hierboven is aangegeven is daarom een deel verantwoord op de B&L. Dit resulteert in een restant van € 97.445.
• De gemeentelijke grondexploitatie van Voorsterpoort Oost is nog onderhanden. Dat verklaard het het restant van € 5.830.881.

De volgende kredieten kunnen worden afgesloten omdat het is afgerond:

• Verlichtingsplan Assendorp