Sociaal domein

We bieden een kwalitatief passend aanbod aan jeugdhulp (niet vrij toegankelijk) bij problemen met opvoeden en opgroeien, geestelijke problematiek, stoornissen en beperkingen

Doel 2.3.2 Jeugdhulpverlening - Begroting 2023

In 2023 hebben we met de Proeftuin Jeugd ‘Samenspel in de wijk’ veel geleerd en ontwikkeld in de samenwerking tussen het Sociaal Wijkteam, de huisartsen, de scholen, de gecertificeerde instellingen en de vele organisaties in de sociale basis. Het lukt ons steeds vaker en beter om ambulante vormen van hulp in te zetten als alternatief voor jeugdhulp met verblijf.
Ongeveer 3250 jeugdigen ontvingen in 2023 een vorm van jeugdhulp. Dat is een daling tov de jaren ervoor. Ongeveer 515 jeugdigen kregen in 2023 voor het eerst jeugdhulp. Voor ruim 60% daarvan startte de hulp via het Sociaal Wijkteam. In 2023 ontvingen ca. 530 jeugdigen een hulpvorm met verblijf, waarvan ca. 75 voor het eerst. Vergeleken met de voorgaande jaren is dat een significante daling.
Per 2023 is met succes een nieuw inkoopmodel geïmplementeerd, waarmee het aantal productcodes fors is gereduceerd en de rol van het Sociaal Wijkteam als verbinder, regisseur en toegang tot hulp is versterkt. Zo faciliteert het inkoopmodel de beweging die we ook in Zwolle willen maken naar nul uithuisplaatsingen en meer ambulante inzet of kleinschalige, gezinsgerichte woonvoorzieningen als thuis blijven wonen geen optie is. Vaak leidt dit overigens tot oplossingen met minder jeugdhulp. Maar niet zelden ook tot intensieve hulp die duurder is dan bijvoorbeeld een gesloten plaatsing; maar die wel beter aansluit bij de hulpvraag en een beter resultaat voor de inwoner oplevert, waarmee op de langere termijn ook de kans op een beroep op andere maatschappelijke voorzieningen kleiner is geworden.
Op basis van een rapport van de Rekenkamercommissie én een advies van AEF over de voortgang van de transformatie jeugdzorg in Zwolle, hebben we medio 2023 een Routekaart opgeleverd waarin we het Zwols jeugdbeleid in samenhang in beeld hebben gebracht. Het biedt een basis voor het maken van scherpere keuzes over doorgaan met of het samenvoegen of stoppen van interventies.

• In de Proeftuin Samenspel in de wijk hebben we met name in West en Zuid geïnvesteerd in een brede samenwerking in de wijk voor een betere hulpvraagverheldering en andere, duurzamere oplossingen voor gezinnen. Een tussenevaluatie hebben we in september 2023 aangeboden aan de gemeenteraad. De eindevaluatie volgt aan het einde van Q1 2024.
• In 2023 zijn op de scholen lees-/spellingexperts gestart met extra ondersteuning op de scholen. Gedurende heel 2023 heeft een poortwachter de dossiers beoordeeld nadat deze zijn besproken in de ondersteuningsteams. Ten opzichte van 2022 zijn zowel het aantal diagnosetrajecten als het aantal behandeltrajecten gestegen, terwijl die eerder juist waren gedaald. Er zijn verschillende factoren die van invloed zijn op het aantal aanmeldingen, zoals een verandering van het landelijke dyslexieprotocol, effecten van onze proeftuin en corona effecten. Het is daarom op dit moment niet te duiden of deze stijging structureel gaat zijn. De uitgaven voor diagnostiek en behandeling zijn wel verder gedaald. De belangrijkste oorzaak is naar verwachting de invoering van een ander bekostigingsmodel per 2023. We betalen nu de werkelijke kosten achteraf en niet meer deels vooraf op basis van een trajectprijs.
• Kinderen die voorheen van een BSO+ voorziening gebruik maakten, zijn uitgestroomd naar een reguliere kinderopvangorganisatie of een gastouder. Indien nodig bieden we op locatie (tijdelijk) extra ambulante ondersteuning aan het kind en/of de pedagogisch medewerker. Hierbij zijn we begin 2023 gestart met het afbouwen van het aanbod van BSO+ en sinds 21 juli 2023 is de overeenkomst Meerkosten BSO beëindigd. Dit heeft in 2023 een besparing van ongeveer €50.000 opgeleverd.

• Het jaarlijkse cliëntervaringsonderzoek jeugd is uitgevoerd en het rapport is aan de gemeenteraad verzonden.
• Per 2023 is met succes een nieuw inkoopmodel geïmplementeerd, waarmee het aantal productcodes fors is gereduceerd en de rol van het Sociaal Wijkteam als verbinder, regisseur en toegang tot hulp is versterkt.
• In januari 2023 hebben we een transformatieconvenant ondertekend op basis waarvan de 11 gemeenten en 17 jeugdhulpaanbieders regionaal het aantal uithuisplaatsingen terugdringen en we kleinschalige, gezinsgerichte woonvoorzieningen ontwikkelen voor als thuis blijven geen optie is. We hebben een monitor ontwikkeld en een inventarisatie gemaakt van de hiaten en knelpunten die in de regio aanwezig zijn als het gaat om kleinschalige woonvoorzieningen en ambulantisering.
• We zijn gestart met het regionaal project Aanpak wachttijden, met landelijke ondersteuning vanuit de VNG. We hebben goede voorbeelden geïnventariseerd en starten in 2024 met de eerste projecten, waarbij de focus komt te liggen op begin en einde van de hulpverleningstrajecten.
• We hebben het Dashboard Jeugdzorg Zwolle succesvol aangepast aan de overgang naar nieuw inkoopmodel. Vervolgens is de eigen inzet van het Sociaal Wijkteam toegevoegd aan het dashboard. Het dashboard geeft ons steeds beter inzicht in de ontwikkelingen in de jeugdzorg en de impact van ons beleid.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 971.406. De baten laten een voordelig saldo zien van € 381.142 waardoor er per saldo een voordeel van € 1.352.548 wordt gerealiseerd.

Voor begrotingsdoel 2.3.2 (Passende jeugdhulp) hebben we het budget bij de 1e Berap 2023 opgehoogd vanwege de impactanalyse van het RSJ IJsselland inzake het nieuwe inkoopmodel jeugdhulp (€ 2.500.000), nadere landelijke besluitvorming over stijgende kosten (€ 350.000) en de landelijke verhoging van de pleegzorgvergoeding (€ 200.000). In de begroting 2023 was op dit doel al rekening gehouden met € 3.200.000 extra budget voor het opvangen van de effecten van de wijziging van het woonplaatsbeginsel.
Doordat de inzet van jeugdzorg wordt beïnvloed door autonome, maatschappelijke ontwikkelingen en doordat we te maken hebben met bovenstaande (landelijke) veranderingen is het prognosticeren van de totale jeugduitgaven op dit doel (budget ruim € 50.000.000) een complexe opgave. Met behulp van het dashboard jeugdzorg slagen we er echter steeds beter in een nauwkeurige prognose af te geven. Daardoor konden we bij de 2e Berap 2023 al voorzien dat er een voordeel zal ontstaan op dit budget. We hebben deze begrotingspost daarom verlaagd met een bedrag van € 1.100.000. Uiteindelijk blijkt het voordeel t.o.v. de begroting nog iets hoger te zijn en valt er nu nog eens een bedrag van € 1.352.548 vrij ten gunste van de algemene middelen.
De werkelijke uitgaven zijn in 2023 door alle genoemde veranderingen in deze toelichting wel gestegen t.o.v. 2022.